DATA LOSS PREVENTION (DLP)

Data Loss Prevention (DLP) คือ ชุดกลยุทธ์ กระบวนการ และเครื่องมือซอฟต์แวร์ ที่ออกแบบมาเพื่อ ตรวจจับและป้องกัน การรั่วไหล, การสูญหาย, การขโมย, หรือการใช้งานข้อมูลที่ละเอียดอ่อนขององค์กรโดย บุคคลที่ไม่ได้รับอนุญาต
DLP ทำหน้าที่เป็นผู้ควบคุมกฎจราจรข้อมูล โดยบังคับใช้ นโยบายความปลอดภัย เพื่อให้แน่ใจว่าข้อมูลสำคัญ (เช่น ข้อมูลลูกค้า, ข้อมูลทางการเงิน, ทรัพย์สินทางปัญญา) จะไม่ถูกส่งออกนอกขอบเขตการควบคุมขององค์กร ไม่ว่าจะโดยตั้งใจ (Malicious Insiders) หรือไม่ได้ตั้งใจ (Human Error)

DLP ทำงานกับข้อมูล 3 สถานะ
DLP จะทำงานตลอด วงจรชีวิตของข้อมูล (Data Lifecycle) ซึ่งแบ่งออกเป็น 3 สถานะหลัก:
1.    ข้อมูลขณะอยู่นิ่ง (Data at Rest):
    o    คือ: ข้อมูลที่ถูกจัดเก็บในฐานข้อมูล, ไฟล์เซิร์ฟเวอร์, คลาวด์ หรืออุปกรณ์ปลายทาง (Hard Drive)
    o    การป้องกัน: DLP จะสแกนและ จำแนกชั้นความลับ (Classify) ของข้อมูลเพื่อติดป้ายกำกับ (Labeling) และบังคับใช้การเข้ารหัสที่เข้มงวด
2.    ข้อมูลขณะเคลื่อนย้าย (Data in Motion):
    o    คือ: ข้อมูลที่กำลังถูกส่งผ่านเครือข่าย เช่น อีเมล, การอัปโหลดไปยังคลาวด์, หรือการส่งผ่านแอปพลิเคชัน Messaging
    o    การป้องกัน: DLP จะ ตรวจสอบเนื้อหา (Deep Content Inspection) ของข้อมูลที่กำลังจะออกจากเครือข่ายแบบเรียลไทม์ และบล็อกการส่งออกหากพบรูปแบบข้อมูลที่ละเอียดอ่อน (เช่น เลขบัตรเครดิต, หมายเลขประจำตัวประชาชน)
3.    ข้อมูลขณะใช้งาน (Data in Use):
    o    คือ: ข้อมูลที่กำลังถูกเปิด, แก้ไข, หรือประมวลผลบนอุปกรณ์ปลายทางของพนักงาน
    o    การป้องกัน: DLP บน Endpoint จะควบคุมกิจกรรมของผู้ใช้ เช่น บล็อกการคัดลอก/วาง (Copy/Paste) ข้อมูลไปยังแอปพลิเคชันที่ไม่ปลอดภัย, บล็อกการพิมพ์ (Printing) หรือ บล็อกการถ่ายโอนไปยัง USB Drive ที่ไม่ได้เข้ารหัส

เทคโนโลยีและฟังก์ชันหลักของ DLP
    o    การจำแนกข้อมูล (Data Classification): เป็นขั้นตอนแรกในการระบุว่าข้อมูลใดบ้างที่ถือว่า "ละเอียดอ่อน" โดยใช้เทคนิคต่างๆ เช่น
        o    Keyword Matching: ค้นหาคำที่ถูกกำหนด (เช่น "Confidential" หรือชื่อโปรเจกต์ลับ)
        o    Regular Expressions: ค้นหารูปแบบข้อมูลที่เป็นมาตรฐาน (เช่น รูปแบบเลขบัตรเครดิต, หมายเลขโทรศัพท์)
        o    Fingerprinting: สร้างลายเซ็นดิจิทัลเฉพาะของเอกสารสำคัญ
    o    การแจ้งเตือนและการบล็อก (Alerting and Blocking): เมื่อตรวจพบการละเมิดนโยบาย ระบบจะแจ้งเตือนผู้ใช้และผู้ดูแลระบบทันที และสามารถสั่ง บล็อก การกระทำนั้นๆ ได้อัตโนมัติ
    o    การบังคับใช้นโยบาย (Policy Enforcement): ช่วยให้องค์กรสามารถปฏิบัติตามกฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลระหว่างประเทศ (เช่น GDPR) หรือกฎระเบียบเฉพาะอุตสาหกรรม (เช่น HIPAA สำหรับสุขภาพ) เพื่อลดความเสี่ยงทางกฎหมายและค่าปรับจำนวนมหาศาล

DLP จึงเป็นองค์ประกอบที่สำคัญอย่างยิ่งสำหรับองค์กรที่ต้องการปกป้องทรัพย์สินทางปัญญาและรักษาความไว้วางใจของลูกค้าในยุคดิจิทัล

Data Loss Prevention (DLP) เป็น เครื่องมือทางเทคนิคที่สำคัญที่สุด ที่ช่วยให้องค์กรสามารถปฏิบัติตาม พระราชบัญญัติคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล พ.ศ. 2562 (PDPA) ของไทยในทางปฏิบัติได้จริง

DLP ไม่ใช่การปฏิบัติตาม PDPA โดยตรง แต่ทำหน้าที่เป็น กลไกบังคับใช้ มาตรการรักษาความปลอดภัย (Data Security) ซึ่งเป็น ข้อกำหนดสำคัญ ภายใต้กฎหมาย PDPA

DLP ล้อตาม PDPA ใน 3 ประเด็นหลัก
PDPA บังคับให้ผู้ควบคุมข้อมูล (Data Controller) ต้องมี มาตรการรักษาความปลอดภัยที่เหมาะสม เพื่อป้องกันการสูญหาย การเข้าถึง การใช้ การเปลี่ยนแปลง หรือการเปิดเผยข้อมูลส่วนบุคคลโดยไม่ได้รับอนุญาต ซึ่ง DLP ตอบโจทย์เหล่านี้โดยตรง:

1. การป้องกันการรั่วไหล (Confidentiality & Preventing Breach)

3. การสืบสวนและการรายงาน (Incident Response)